Evliliğin İptali Davası Nedir?

4721 sayılı Medeni Kanun'un 145 ile 160. maddeleri arasında düzenlenen evliliğin iptali davası, resmi memur önünde gerçekleştirilen evliliğin usulüne uygun yapılmadığı ve geçersiz olduğu iddiasına dayanmaktadır. Bu dava, geçerli bir şekilde gerçekleştirilen ancak eşin kusuru nedeniyle sürdürülemez hale gelen evlilikleri konu alan boşanma davasından ayrılır.

1) Evliliğin İptali Davası ile Boşanma Davası Arasındaki Fark

Evliliğin iptali davası ile boşanma davası arasındaki temel fark, iptal davasında evlilik sözleşmesinin usule uygun yapılmadığı ve bu nedenle evliliğin geçersiz olduğu ileri sürülmesidir. Boşanma davasında ise geçerli bir evliliğin diğer tarafın kusuruyla sürdürülemeyecek hale geldiği iddia edilir.

Evlilik, aşağıdaki usullerle son bulur:

Evliliğin mutlak butlan veya nisbi butlan nedeniyle iptali
Eşlerden birinin ölümü
Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan eş hakkında alınan gaiplik kararı
Boşanma davası açılması
Evliliğin Geçersizliği Nedeniyle İptali Davasının Şartları

Medeni Kanun'da TMK m.145 uyarınca belirtilen şartlar, evliliğin mutlak butlanla geçersiz olmasına yol açar. Bu şartlar şunlardır:

Eşlerden birinin evlenme sırasında zaten evli olması
Eşlerden birinin sürekli ayırt etme gücünden yoksun olması
Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması
Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlık bağı olması

TMK m.148-151 maddeleri ise evliliğin nispi butlanla geçersiz olma nedenlerini düzenlemektedir. Bu nedenler şunlardır:

Geçici ayırt etme gücünden yoksunluk
Yanılma
Aldatma
Korkutma

Nispi butlan sebeplerine dayalı olarak iptal davası açma hakkı, dava hakkının doğumundan itibaren altı ay ve evlenmenin üzerinden en fazla beş yıl geçmekle sona erer. Bu husus, TMK m.152'de düzenlenmiştir.

Kimler Evliliğin İptali Davası Açabilir?

Evliliğin İptali Davası

Mutlak butlan sebeplerinin bulunması durumunda Cumhuriyet savcısı, ilgililer ve eşler dava açabilir.
(TMK m.145)
Nispi butlan sebeplerinin bulunması durumunda ise sadece eşler ve bazı durumlarda yasal temsilciler dava açabilir. (TMK m.148-151)

Evliliğin İptali (Butlanı) Davası Açma Süresi

Evliliğin iptali davası, evliliğin başlangıcından itibaren herhangi bir aşamasında açılabilecek bir davadır. Eğer mutlak butlan sebepleri söz konusu ise, Türk Medeni Kanunu (TMK) herhangi bir hak düşürücü süre öngörmemektedir (TMK m.147/1). Bu durumda, ilgililer ve eşler evlilik ilişkisi devam ettiği sürece iptal davası açabilirler. Örneğin, evliliğin kuruluşu sırasında eşlerden biri evli ise, bu mutlak bir butlan sebebidir ve evlilik ilişkisi devam ettiği sürece iptal davası açılabilir.

Öte yandan, nispi butlan sebeplerinin varlığı halinde, TMK'da hak düşürücü süreler öngörülmüştür. Bu sebeplerle ilgili olarak TMK m. 152'ye göre, iptal davası açma hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak altı ay ve en geç evlenmenin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.

Evliliğin iptali davası süreci karmaşık ve hassas bir konudur. Bu nedenle, hukuki yardım almak önemlidir. Bu davalarda uzmanlaşmış bir boşanma avukatı, haklarınızı korumak ve süreci sorunsuz bir şekilde yürütmek için gerekli desteği sağlayabilir.

SahilHukuk.Com.tr (SahilHukuk), aile hukuku alanında uzmanlaşmış bir hukuk bürosudur. Uzman avukatlarımız, evliliğin iptali davaları dahil olmak üzere aile hukukuna ilişkin her türlü konuda hukuki destek vermektedir.

Evliliğin İptali Davası Yargıtay Kararları

Evliliğin iptali davalarında Yargıtay, emsal niteliğinde kararlara imza atmaktadır. Bu kararlar, davanın niteliğini, delillerin değerlendirilmesini ve uygulanacak hukuki hükümleri belirleyici rol oynamaktadır. İşte evliliğin iptali davalarına ilişkin önemli Yargıtay kararları:

1) Korkutularak Yapılan Evlenmenin İptali Davası

Yargıtay 2. HD - Karar : 2011/3882

Davacı, davalı tarafından öldürme tehdidiyle zorla kaçırılarak nikah kıyıldığını ileri sürerek evliliğin iptalini talep etmiştir. Yargıtay, davacının korkutularak evlenmeye razı edildiğini kabul edecek deliller bulunmadığını belirterek davanın reddine karar vermiştir.

2) Evliliğin İptali Davası ve Nüfus Kaydının Düzeltilmesi

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi - Karar : 2016/3461

Davalılar, evlendikleri kişilerin aslında dayı yeğen olmadıklarını ve nüfus kayıtlarının gerçeğe aykırı tutulduğunu ileri sürerek evliliğin iptalini talep etmişlerdir. Mahkeme, dava açmadan önce nüfus kayıtlarının düzeltilmesi için dava açılması gerektiğini belirterek iptal kararını bozmuştur.

3) Boşanma Davası ile Aldatılma Nedeniyle Evliliğin İptali Davasının Karşılıklı Açılması

Yargıtay 2. HD - Karar : 2017/350

Davacı, eşinin kalıcı hastalığı nedeniyle evlendiğinden bahisle evliliğin iptalini talep etmiş, davalı erkek de boşanma davası açmıştır. Mahkeme, iptal davası ile boşanma davasının bekletici sorun oluşturacağını belirterek evliliğin iptali davasının bekletilmesine karar vermiştir.

4) Evlenmenin İptali Şartları

Yargıtay 2. HD - Karar : 2010/19524

Taraflar, suçtan dolayı cezaevinde olan davalının ceza almasını engellemek için evlendiklerini beyan etmişlerdir. Mahkeme, evlenmenin iptali şartları arasında bu durumun yer almadığını belirterek davanın reddine karar vermiştir.

5) Evliliğin İptali Davasının Islah Yoluyla Boşanma Davasına Çevrilmesi

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi - Karar : 2016/4946

Davacı, evliliğin iptali davası açmış, ancak daha sonra davasını boşanma davasına ıslah etmiştir. Mahkeme, ıslahtan vazgeçildiğini belirterek davanın iptal davası olarak devam etmesi gerektiğine karar vermiştir.

6) Bir Hastalığın Gizlenmesi Nedeniyle Evliliğin İptali Davası

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi - Karar : 2006/12979

Davacı, davalının cilt hastalığının bulaşıcı olmadığını ve altsoyun sağlığı için de ağır bir tehlike oluşturmadığını ileri sürerek evliliğin iptalini talep etmiştir. Mahkeme, davacının iddiasını destekleyen deliller bulunmadığını belirterek davanın reddine karar vermiştir.

7) Evliliğin Mutlak Butlan Sebebiyle İptali İleriye Dönük Hüküm İfade Eder

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 02.11.2011 tarih, 211/7-695 esas, 211/673 karar sayılı kararı

Evliliğin mutlak butlan sebebiyle iptali, ileriye dönük hüküm ifade eder ve geçmişte doğan sonuçları ortadan kaldırmaz. Mahkeme, miras davalarında mutlak butlan halinde bile evlenme sırasında iyi niyetli olan eşin mirasçı olabileceğine karar vermiştir.

Önemli Uyarı: Evliliğin iptali davaları, hukuki açıdan karmaşık ve hassas konulardır. Bu nedenle, uzman bir avukat desteği almak, hak kayıplarının önlenmesi açısından son derece önemlidir. SahilHukuk.Com.tr (SahilHukuk), alanında uzman ve deneyimli avukat kadrosuyla evliliğin iptali davalarında hukuki destek vermekte ve müvekkillerinin haklarını en iyi şekilde korumaktadır.